<![CDATA[
Wniosek w sprawie rozstrzygnięcia tej kwestii w kwietniu br. skierował do NSA Rzecznik Praw Obywatelskich. Zapytał sąd, czy „dopuszczalna jest skarga do sądu administracyjnego na postanowienie samorządowego kolegium odwoławczego (SKO) odmawiające przywrócenia terminu” do złożenia odwołania od podwyżki opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste.
NSA w poniedziałek po rozpoznaniu sprawy podjął uchwałę w składzie siedmiu sędziów. Jak zaznaczono w poniedziałkowym komunikacie RPO wydanym po tym orzeczeniu, NSA w uchwale uznał, iż „dopuszczalna jest skarga do sądu administracyjnego, jeśli samorządowe kolegium odwoławcze (SKO) odmówi obywatelowi przywrócenia terminu do zakwestionowania podwyżki opłaty za użytkowanie wieczyste gruntu”.
Jak skomentowano w komunikacie Rzecznika uchwała oznacza, że jeśli „+przegapiłeś+ termin skargi na podwyżkę użytkowania wieczystego, to możesz odwołać się od decyzji SKO do sądu administracyjnego”.
Ustawa o gospodarce nieruchomościami określa procedurę zmiany opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste nieruchomości. Dla dokonania aktualizacji tej opłaty wymagane jest złożenie – w imieniu właściciela przez właściwy organ – pisemnego oświadczenia zawierającego wypowiedzenie dotychczasowej wysokości opłaty oraz ofertę nowej jej wysokości.
„Jeżeli użytkownik wieczysty nie zakwestionuje wypowiedzenia, złożoną ofertę uznaje się za przyjętą, co kończy na tym etapie procedurę aktualizacyjną. W przypadku zaś, gdy użytkownik wieczysty nie akceptuje otrzymanej oferty, może w terminie 30 dni złożyć do SKO (…) wniosek o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości” – przypomniał RPO w swym wniosku do NSA.
Jak kontynuował „po merytorycznym załatwieniu sprawy przez SKO i wydaniu przez nie orzeczenia o oddaleniu wniosku lub ustaleniu nowej wysokości opłaty rocznej, kończącego postępowanie przed tym organem, każda ze stron umowy o oddaniu gruntu w użytkowanie wieczyste może żądać rozstrzygnięcia sporu przez sąd powszechny”.
Jednak – jak zastrzegł RPO – jeszcze „w trakcie postępowania głównego, toczącego się przed SKO i kończącego się wydaniem merytorycznego orzeczenia, od którego służy sprzeciw do sądu, może dojść do różnych postępowań incydentalnych”. Jak dodał taka sytuacja ma miejsce w szczególności wówczas, gdy „użytkownik wieczysty – w przypadku niedotrzymania terminu do złożenia wniosku o ustalenie, że zmiana opłaty jest nieuzasadniona – złoży wniosek o przywrócenie terminu do złożenia tego wniosku”.
Rzecznik wskazał, że na tym tle zarysował się problem prawny i dwa rozbieżne stanowiska w wyrokach sądów administracyjnych.
„Według pierwszego stanowiska, postanowienie SKO o odmowie przywrócenia terminu do złożenia wniosku dotyczącego aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości nie podlega kontroli sądowo-administracyjnej, a zatem wniesienie skargi do sądu administracyjnego na takie postanowienie winno skutkować jej odrzuceniem jako niedopuszczalnej” – napisał RPO.
Z kolei „według drugiego stanowiska, przyjmującego dopuszczalność wniesienia do sądu administracyjnego skargi na postanowienie SKO odmawiające przywrócenia terminu do złożenia wniosku (…) wskazuje się, że postanowienie to może zostać potraktowane jako postanowienie kończące postępowanie (…) i jako takie może podlegać merytorycznej kontroli sądu administracyjnego”.
„W ocenie RPO za poddaniem przedstawionych rozbieżności w orzecznictwie NSA, wynikających z istnienia dwóch linii orzeczniczych, pod rozstrzygnięcie przez powiększony skład tego sądu, przemawia potrzeba ochrony praw i wolności obywatelskich” – podkreślono we wniosku.
Rzecznik dodał, iż patrząc z perspektywy ochrony tych praw „istniejące rozbieżności należałoby rozstrzygnąć, opowiadając się za dopuszczalnością wniesienia skargi do sądu administracyjnego na postanowienie SKO odmawiające przywrócenia terminu”.
Tę argumentację RPO podzielił w poniedziałek NSA uznając, że postępowanie przed SKO w sprawie przywrócenia terminu podlega kontroli sądów administracyjnych.
„Uchwała ta usuwa stan niepewności prawnej, który zaistniał w związku z rozbieżnościami w orzecznictwie NSA w sprawach dotyczących aktualizacji opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste nieruchomości i jest zgodna z postulatem RPO dotyczącym objęcia kontrolą sądów administracyjnych tego rodzaju postanowień SKO zapadłych w postępowaniu aktualizacyjnym” – oceniono w komunikacie RPO.