Co każda umowa pożyczki musi zawierać?
Umowa pożyczki powinna wskazywać strony umowy, określenie ich roli (pożyczkodawca – pożyczkobiorca) oraz przedmiot pożyczki. Przedmiot pożyczki powinien być wskazany przez określenie ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku. Przedmiotowo istotnymi elementami są też: zobowiązanie się pożyczkodawcy do przeniesienia na własność pożyczkobiorcy pieniędzy albo rzeczy i obowiązek zwrotu przedmiotu pożyczki. Bez tych elementów nie ma umowy pożyczki (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 22 września 2015 r., I ACa 332/15). Nie należy do takich koniecznych elementów przeznaczenie środków uzyskanych w wykonaniu umowy pożyczki. Doświadczenie życiowe wskazuje, że zapis taki nie jest także zwyczajowo zamieszczany w umowach pożyczki (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 12 lutego 2016 r., I ACa 1589/15).O ile przepis dokładnie określa elementy umowy pożyczki, o tyle nie jest niezbędne jednoznaczne i dokładne posłużenie się kodeksowymi sformułowaniami. Możliwe jest bowiem ustalenie rzeczywistego znaczenia i woli stron takiej umowy w drodze wykładni (por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 listopada 2011 r., III CSK 38/11).
Kiedy pożyczkę należy zwrócić?
Termin zwrotu pożyczki może być określony w treści umowy. Może, ale nie musi, gdyż brak ustalenia terminu zwrotu pożyczki nie uniemożliwia zakwalifikowania umowy jako pożyczki. Elementem koniecznym umowy pożyczki jest wprowadzenie do jej treści obowiązku zwrotu pożyczki, ale określenie terminu zwrotu – już nie. Wobec braku określenia terminu zwrotu pożyczki strony mogą swobodnie decydować, kiedy nastąpi obowiązek zwrotu (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 21 maja 2015 r., V ACa 72/15). W takiej sytuacji obowiązek zwrotu pożyczki aktualizuje się od dnia wypowiedzenia umowy przez pożyczkodawcę. Od tego dnia pożyczkobiorca ma 6 tygodni na dokonanie zwrotu pożyczki. Termin ten może być przez strony skrócony albo wydłużony w umowie pożyczki.
Forma
Umowa pożyczki może być zasadniczo zawarta w dowolnej formie, także ustnej. Ustawa nie uzależnia ważności umowy od zachowania formy szczególnej (np. pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi, forma aktu notarialnego), choć oczywiście nie ma przeszkód, by taką formę zastosować.
Jeśli jednak wartość przedmiotu pożyczki przekracza tysiąc złotych, umowa powinna być sporządzona w formie dokumentowej. Ustawodawca określił dokument jako nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią. Mówiąc prościej, chodzi o taki sposób utrwalenia informacji, który będzie umożliwiał jej zachowanie i odtworzenie. Dokumentem jest obraz, wiadomość e-mail, sms, plik komputerowy, dźwięk, grafika. Nie ma znaczenia, na jakim nośniku informacje te będą utrwalone oraz za pomocą jakich środków (np. komputer, smartfon). Wprowadzenie formy dokumentowej do kodeksu cywilnego prowadzi do odformalizowania czynności prawnych. Do zachowania takiej formy wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w taki sposób, że możliwe jest ustalenie osoby składającej oświadczenie.