<![CDATA[
Rządowy program Dostępność Plus jest planowany na lata 2018-2025.
Celem działań ma być zapewnienie niezależności życia i podniesienia jego
jakości osobom o szczególnych potrzebach m.in. seniorom, osobom na
wózkach inwalidzkich i poruszającym się o kulach czy laskach, niewidomym
i słabowidzącym, głuchym i słabosłyszącym, z niepełnosprawnościami
psychicznymi i intelektualnymi, kobietom w ciąży i osobom z małymi
dziećmi. Planuje się, że na program Dostępność plus zostanie
przeznaczone ponad 23 mld zł – z funduszy unijnych i krajowych oraz z
tak zwanych funduszy norweskich i EOG.
Za program Dostępność plus odpowiada Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju.
W ramach programu wskazany minister właściwy ds. rozwoju regionalnego
będzie odpowiedzialny za koordynację dostępności w ramach różnych
sektorowych polityk publicznych. Do tej pory zagadnienia związane z
dostępnością nie są przydzielone do żadnego z ministerstw.
Przede wszystkim powstanie Prawo dla dostępności. Projekt programu
Dostępność plus wskazuje, że wadą obecnych przepisów prawa w Polsce w
zakresie dostępności jest brak skutecznych mechanizmów kontrolnych,
gwarantujących realizację dostępności dla nowych obiektów i przestrzeni,
jako w pełni dostosowanych do potrzeb osób z różnymi
niepełnosprawnościami.
Polskie ustawodawstwo nie posługuje się pojęciem uniwersalnego
projektowania, a Polska jako jedno z czterech państw europejskich nie
posiada prawnie przyjętych standardów dostępności dla przestrzeni
publicznej.
Ustawa nakładałaby obowiązki stosowania zasad dostępności m.in. na
podmioty realizujące zadania publiczne, w tym administrację centralną i
samorządową, agencje i fundusze, jednostki budżetowe, fundacje skarbu
państwa i z jego udziałem.
Te obowiązki otrzymałyby także podmioty realizujące zadania publiczne
(także przedsiębiorstwa i organizacje pozarządowe), przedsiębiorstwa
realizujące usługi o charakterze powszechnym oraz przedszkola, szkoły,
szkoły wyższe.
Zostaną także opracowane Standardy Dostępności, oparte na zasadach
uniwersalnego projektowania. Krajowe standardy będą dotyczyć m.in.
budownictwa, transportu, cyfryzacji a także rozwiązań organizacyjnych, w
tym na przykład jakości usług w służbie zdrowia czy w edukacji.
Przyjęcie przez ustawodawcę lub organ wykonawczy odpowiednich
przepisów pozwoli na powszechne zastosowanie wytycznych w celu
udostępnienia środowiska osobom z różnymi możliwościami w zakresie
mobilności i percepcji.
Autorzy programu chcą także usuwać bariery proceduralne, które
utrudniają lub uniemożliwiają osobom z niepełnosprawnościami korzystanie
z zasobów państwa na zasadzie równego dostępu. W skutek tego osoby z
niepełnosprawnościami narażone są często na nieuzasadnione koszty.
Zostanie przeprowadzona ewaluacja procedur, która doprowadzi do
dostosowania ich do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
Powołana zostanie Rada ds. Dostępności, która będzie organem
konsultacyjno-doradczym dla szefa MIiR. W jej skład wejdą m.in.
przedstawiciele administracji publicznej, jednostek samorządu
terytorialnego, organizacji pozarządowych, organizacji senioralnych,
uczelni wyższych. Zadaniem Rady będzie inicjowanie działań na rzecz
poprawy dostępności oraz opiniowanie działań i inicjatyw władz
publicznych w tym zakresie.
Dodatkowo planuje się powołanie 100 koordynatorów dostępności w
jednostkach administracji publicznej. Ich zadaniem byłoby pilnowanie, by
wszystkie działania urzędu były zgodne z ideą dostępności.
Zostaną też zaprojektowane modelowe wzory dokumentów dot. zamówień
publicznych i inwestycji (np. specyfikacji istotnych warunków zamówienia
i opisów dostępności inwestycji, przykłady klauzul społecznych, list
sprawdzających i kontrolnych). Będą one uwzględniały wymagania dla osób o
specjalnych potrzebach (np. budowa przystanku, drogi, przejścia
podziemnego). Wzory te będą stosowane przez wszystkie podmioty
dokonujące zamówień publicznych.
W ramach Dostępności plus zostanie wprowadzony wymóg by inwestycje
infrastrukturalne podlegały audytom dostępności. Opis dostępności będzie
mógł zostać wykonany przez niezależną instytucję/eksperta/organizację
pozarządową lub samego projektanta/architekta. Dzięki takim opisom
dostępności każda osoba będzie wiedziała, jakie udogodnienia i jakie
ewentualnie bariery może napotkać w przypadku osobistej wizyty w
obiekcie/budynku.
Kolejnym działaniem będzie budowa systemu zbierania danych o
dostępności w statystyce publicznej, co umożliwi określenie stanu
obecnego oraz jednoznaczne wyznaczenie wartości docelowych. Zakres
zbieranych danych będzie uwzględniał główne aspekty dostępności (między
innymi budownictwo, transport, kultura, cyfryzacja) oraz ich
zróżnicowanie przestrzenne w układzie terytorialnym. Rekomendacje
wynikające z analizy tych danych posłużą m.in. w ocenie postępu programu
Dostępność plus.
Program zakłada też stworzenie sieci organizacji pozarządowych,
zajmujących się dostępnością, poprzez ich wsparcie finansowe
przeznaczonych na budowanie kompetencji do prowadzenia audytów,
doradztwa, szkoleń i świadczenia usług w zakresie udostępniania (na
przykład komunikacji alternatywnej, opracowywania dostępnych materiałów
itp.).
Państwo będzie także starać się zwiększać społeczną świadomość
dostępności. W tym celu konieczna jest szeroka edukacja społeczna
podnosząca świadomość problematyki różnych potrzeb i dostępności dla
różnych grup społecznych. Przewiduje się różnego rodzaju kampanie
informacyjne i edukacyjne głównie w internecie, w tym w mediach
społecznościowych, poświęconych tematyce
potrzeb i funkcjonowania osób ze szczególnymi potrzebami.
Do podnoszenia świadomości społecznej będą wykorzystywane też
kampanie społeczne, a także spotkania i konferencje organizowane dla
wszystkich środowisk zajmujących się dostępnością (np. organizacje
pozarządowe, biznes, administracja, JST).
Rząd planuje przeznaczyć na wszystkie działania w zakresie
koordynacji różnych sektorowych polityk publicznych w ramach programu
Dostępność plus 74 mln zł.